In mijn opleiding tot stresscounselor leerde ik dat bepaalde persoonlijkheden gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van een burn-out. Een daarvan is ‘de perfectionist’. Perfectionisme en stress gaan vaak hand in hand. Perfectionisten hebben een sterke drang om altijd het hoogst haalbare te bereiken. Maar deze drang kan een keerzijde hebben: het is nooit goed genoeg, fouten voelen als falen en zelfkritiek is vaak ongenadig hard. Perfectionisme en stress worden vaak gevoed door angst. Denk aan faalangst, de angst om controle te verliezen of de angst om er niet bij te horen. Dit kan uiteindelijk zorgen voor een vicieuze cirkel van stress, uitputting en isolatie.
Perfectionisme werkt vaak averechts
Wat mij tijdens mijn opleiding tot mental coach enorm raakte, was de uitleg van mijn docente over hoe perfectionisme en stress vaak tegen je werken. Ze zei: “Jij legt de lat heel hoog voor jezelf, maakt het jezelf moeilijk en bent daardoor minder benaderbaar voor anderen.” Die woorden kwamen binnen. Ze doelde niet alleen op mijn gedrag, maar ook op mijn lichaamstaal: een actieve houding, rechtop zitten, kin omhoog. Zonder dat ik het doorhad, straalde ik iets uit wat misschien zelfs afstandelijk overkwam. Toen ik dit inzicht toeliet, merkte ik dat er iets veranderde in mijn houding. Ik werd zachter, en blijkbaar ook toegankelijker. Het was een eye-opener: door te streven naar perfectie, maak je het voor jezelf en anderen onnodig moeilijk.
De ongrijpbare standaard van perfectie
Het grootste probleem met perfectionisme? Perfectie bestaat niet. Het is een illusie die ervoor zorgt dat je blijft streven naar iets wat simpelweg onhaalbaar is. Hierdoor raak je snel uitgeput, want de energie die je erin stopt, levert zelden de voldoening op die je verwacht. Bovendien kan perfectionisme je relaties en werk negatief beïnvloeden. Bij de angst om er niet bij te horen, werkt perfectionisme vaak zelfs averechts. Je probeert zo perfect mogelijk te zijn, maar juist daardoor kan het gebeuren dat mensen je minder benaderbaar vinden.
Waarom perfectionisme zoveel stress veroorzaakt
Perfectionisme en stress slurpen energie en veroorzaken chronische spanning. Hier zijn enkele redenen waarom:
- Altijd streven naar meer: je bent nooit tevreden, want er is altijd iets wat beter kan.
- Angst voor fouten: elke fout voelt als een persoonlijke mislukking, waardoor je constant onder druk staat.
- Geen ruimte voor ontspanning: tijd nemen voor jezelf voelt als ‘lui’ of ‘onnodig’, terwijl het juist essentieel is voor je mentale gezondheid.
- Zelfkritiek: je innerlijke stem is vaak streng en onvriendelijk, wat je zelfvertrouwen ondermijnt.
Hoe kun je perfectionisme loslaten?
Het loslaten van perfectionisme is een proces, maar het begint met bewustwording. Hier zijn enkele stappen die je kunnen helpen:
- Herken je perfectionistische gedachten: schrijf eens op wat je tegen jezelf zegt als iets niet gaat zoals je had gepland. Vaak kom je erachter hoe hard je eigenlijk bent voor jezelf.
- Verlaag de lat: vraag jezelf af of 80% ook goed genoeg kan zijn. Vaak merk je dat dit meer dan voldoende is.
- Focus op groei in plaats van perfectie: vier je vooruitgang en wees trots op de stappen die je zet, hoe klein ook.
- Omarm je fouten: zie fouten als leermomenten in plaats van mislukkingen.
- Gun jezelf rust: plan momenten in om te ontspannen en te genieten, zonder dat je iets ‘moet’.
De kracht van jezelf zijn
Perfectionisme en stress kunnen je leven flink beheersen, maar het is mogelijk om die grip te doorbreken. Gun jezelf de ruimte om mens te zijn, met al je unieke kwaliteiten en imperfecties. Perfect zijn is niet nodig – jezelf zijn is genoeg. Als je merkt dat perfectionisme je teveel stress bezorgt, wees dan lief voor jezelf en zet een stapje terug. Onthoud: jij bent goed genoeg, precies zoals je bent.
Hulp nodig bij jouw perfectionisme en stress?
Herken jij jezelf hierin en zou je hier graag aan willen werken met hulp van mij? Dat kan! Maak een gratis kennismakingsafspraak om te zien wat ik voor jou kan betekenen. Doe deze snelle stresstest om te zien hoe het gesteld is met jouw stressniveau, of lees over het verschil tussen gezonde en schadelijke stress. Volg mij op Instagram voor regelmatige tips over gezondheid en leefstijl.
Foto: bij First Things First in Nijmegen, dikke aanrader voor als je eens in Nijmegen bent!
Recente reacties